Gebelikte ultrason anne ve bebek için zararlı mı

Gebelik döneminde anne adaylarının en çok şüpheye düştüğü konulardan biriside hamilelik kontrolü sırasında kullanılan ultrasonografi’nin bebeğin üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin olup, olmadığıdır. Yazımızda ultrasonun bebek için zararlı olup, olmadığı hakkında bilgiler yer almaktadır.

Ultrasonografi nedir? Ne amaçla, nasıl kullanılmaktadır?

Ultrasonografi, 70’li yıllardan günümüze değin gebelik döneminde fetusun takibi ve incelenmesi üzerine kullanılan güvenilir ve sağlıklı bir yöntem olarak kabul edilmektedir. Hamileliğin takibi için kullanılan ultrasonografi ise obstetrik ultrasonografi olarak tanımlanmaktadır.

Fetusun takibinde cihazın anlık olarak hareketleri takip etmesi, yakalaması ve bir ekrana yansıtması prensibi kullanılmaktadır. Görüntülerin elde edilmesi ve anlık olarak yansıtılması sırasında yüksek düzeyde ses dalgalarından yararlanılmaktadır. Bu ses dalgalarının çalışma prensibi ise probdan belirlenen hedef bölgeye dalgaların yansıtılması ve organlardan geri dönerek bilgisayar tarafından işlenmesi ile elde edilir.

İzleme ile fetusun hareketleri, sağlıklı gelişip, gelişmediği ve anormallikler tespit edilebilir. Gebeliğin 5, 5-6. haftasından itibaren ultrasonografi ile fetus takibi başlatılmaktadır. Günümüzde transvajinal ultrasonografi ve doppler ultrason gibi yöntemler de kullanılmaktadır.

Ultrason çocuğa zararlı mıdır?

Uzmanlar tarafından iki ayrı düşünce ortaya atılırken büyük bir çoğunluk ultrasonun bebeğe herhangi bir zararı olmadığını savunur. Fakat bazı uzmanlar, 4 dk’dan daha uzun süreli yapılan incelemelerde 4 derecelik bir ısı artışının bebeğe zararlı olacağını vurgulamaktadır.

Dünya genelinde gebelik döneminde ultrason incelemelerinin gebelik süresi boyunca 5 – 6 kez, ülkemizde ise daha fazla olduğu belirtilirken asıl tehdit unsurunun inceleme sayısı olduğu düşünülmektedir.

Ultrasonun çocuğa zararları hakkında diğer uzmanların görüşleri ise şu şekilde ifade edilmektedir.

Ultrasonda röntgende olduğu gibi iyonize radyasyon kullanılmamakta ve buda çocuk üzerinde herhangi bir toksik birikim yaratmamaktadır. Fakat bir laboratuvar ortamında uzun süreli ses dalgalarına maruz kalmış anne adaylarında bebek üzerinde hafif doku ısınmalarının görüldüğü tespit edilmiştir.

Günümüzde en sık düşülen hata ise yeterli bilgi birikimine sahip olmayan kişiler tarafından ultrasonografinin kullanılmasıdır. Bu nedenle dünya genelinde önerilen durum, tüm gebelik dönemi içerisinde en az bir kez ultrasonografinin farklı bir hekim tarafından uygulanmasıdır.